وقتی که یک دانشآموز در کلاس بیش از حد معمول صحبت میکند، معلم میتواند از او بخواهد، تا مطلبی درباره حرف زدن زیاد در کلاس و اذیت شدن بچهها بنویسد زیرا ممکن است آن دانشآموز تاکنون به این موضوع فکر نکرده باشد و این کار باعث میشود او به اشتباه خود پی ببرد. تهدید کردن برای حل اختلاف میان دو دانشآموز که دعوایی را شروع کردهاند، راهحل مناسبی نیست زیرا امکان دارد عمل تهدید به ضرر و ناکامی معلم منجر شود. بنابراین حل اختلافهای دانشآموزان در خلوت راهحل مطمئنتری خواهد بود.معلم باید سعی کند روشهای تنبیهی را بلافاصله پس از مشاهده عمل خلاف از سوی دانشآموز به کار گیرد تا دانشآموز خاطی به ارتباط میان عمل خود و نتیجه آن پی ببرد. معلم نباید برخورد خود را با دانشآموز خطاکار به تعویق بیندازد و یا تهدیدات مبهمی را که امکان عملی کردن آن ها در آینده وجود ندارد، مطرح کند زیرا تا آن زمان دانشآموز خاطی اشتباه و عمل خلاف خود را به کلی از یاد میبرد و اِ عمال تنبیه موجب احساس تنفر و تهدید در او میشود و ممکن است کینهتوزی و دشمنی با معلم را در او افزایش دهد.
گاهی اوقات معلم مجبور است از دانشآموزی انتقاد کند که در صورت امکان بهتر است این کار را پنهانی و دور از چشم سایر دانشآموزان انجام دهد. اما گاهی هم انتقاد در جمع ضرورت پیدا میکند که البته این کار یک حُسن نیز دارد و آن این است که باعث عبرت بقیه شاگردان نیز خواهد شد.
اما معلم باید مراقب باشد انتقادش به توهین و تمسخر شاگردان منجر نشود زیرا تحقیر دانشآموز باعث تنفر و بیزاری او از مدرسه میشود و یا او را به انزواطلبی سوق میدهد. برای ارزشیابی، معلم باید از آزمونهایی استفاده کند که ضمن تشخیص ضعفهای دانشآموزان، آن ها را با هم مقایسه نکند و از طرفی با ایجاد انگیزه و زمینههای مناسب، دانشآموزان ضعیف را آماده کند که در کلاسهای جبرانی شرکت کنند و به تقویت بنیه علمی خود بپردازند.
اما وقتی که معلم پاسخهای غلط دانشآموزی را به او گوشزد میکند و به پاسخهای درست او توجهی ندارد، ممکن است هرگز فرصت تجربه موفقیت را به او ندهد. معلم باید آگاه باشد که دانشآموز از شکست، چیزی جز ناکامی به دست نمیآورد. دانشآموزانی نیز هستند که هنوز اعتماد به نفس لازم را برای یادگیری بهدست نیاوردهند. بنابراین معلم باید فرایند یاددهی ـ یادگیری را چنان تنظیم کند که تمامی دانشآموزان بتوانند به سطح قابل قبولی از تجارب یادگیری و موفقیت برسند.
- پنجشنبه ۱۹ مرداد ۹۶